مروري بر يك مركز مخابراتي

مروري بر يك مركز مخابراتي

در این مقاله بسیار كوتاه سعی بر این است كه اطلاعاتی راجع به یك مركز تلفن به خوانندگان منتقل گردد.به امید مفید بودن این مطلب

شبكه كابل:. همانطور كه احتمالاً می دانید،هر مشترك تلفن ثابت به نزدیكترین مركز در اطرافش متصل می شود.زیرا این مركز می باشد كه بوق را برای مشترك فراهم می آورد و بوسیله مسیریابی ارتباط مشترك را با مراكز و شهرها و كشورهای دیگر میسر می سازد.اما ببینیم یك مركز از چه قسمت هایی تشكیل شده است: اصولاً مركز تلفن ساختمانی حداقل سه طبقه و شامل چهار قسمت اصلی به شرح زیر می باشد. اولین قسمت یك مركز اتاق كابل نام دارد كه معمولاً در زیرزمین یا همكف قرار دارد.كابل های با روكش های مقاوم(out door)پس از ورود به اتاق كابل مفصل خورده (مفصل مادر)و به كابل هایی با روكش انعطاف پذیر(in door)تبدیل می شود و از آنجا به مقصد بعدی یعنی اتاق MDF هدایت می شوند.در اینجا یك نكته لازم به ذكر است و آن وجود دستگاهی به نام گاز كنترل در اتاق كابل می باشد.این دستگاه با توجه به نوع كابل ها كه اصطلاحاً ایر كور (كابل هایی كه درون روكششان برای مقاومت بیشتر هوا دارند.) نامیده می شوند،به درونشان هوا با فشار وارد می كند.هر زمان افت فشار توسط دستگاه نشان داده شود،علامتی دال بر ایجاد شكاف در روكش كابل و احتمال نفوذ آب و از بین رفتن كابل می باشد. قسمت بعدی،اتاق(MDF(Main Distribution Frame یا فریم توزیع اصلی نام دارد.كابل های مركزی و ارتباط ورودی به مركز پس از عبور از اتاق كابل وارد این اتاق كه شامل دو نوع ترمینال در دو طرف می باشد، می شود.این دو نوع ترمینال شامل ترمینال های افقی و عمودی می باشد.زوج های ورودی از سمت مشترك به ترمینال های عمودی و زوج های سمت سوئیچ به ترمینال های افقی متصل می گردند. ۲۲ فیبر نوری نیز مستقیماً به سالن دستگاه(سوئیچ)منتقل می شوند و در آنجا بر روی راك های خاصی به نام OCDF تقسیم و از نوری به الكتریكی و یا بالعكس تبدیل می شود. این ترمینال های عمودی و افقی بوسیله زوج سیم هایی به نام رانژه به هم متصل می باشند.از مزایای MDF امكان آسان تست خطوط در مركز و انجام امور كنترلی و محدود كننده مانند قطع به علت بدهی(بوسیله ابزاری به نام ایزوله) و در كل راحت تر شدن عمل نگهداری و كنترل خطوط می باشد. در سالن MDF در سمت مشترك فیوزهایی كار گذاشته شده اند تا در زمان ورود احتمالی برق شهری توسط زوج مشترك به مركز،سوئیچ آسیبی نبیند.معمولاً اتاق MDF در طبقه بالای اتاق كابل قرار دارد و در كنار آن اتاقی به نام اتاق PCM نیز وجود دارد.اما یكی دیگر از مهمترین بخش های یك مركز كه شاید بتوان نام اصلی ترین واحد را به آن داد،سالن سوئیچ(دستگاه) می باشد.این سالن معمولاً در طبقه بالای اتاق MDF قرار دارد و زوج سیم ها پس از طی مراحل فوق الذكر وارد آن شده و به سوئیچ متصل می گردند.سوئیچ مبحث بسیار وسیعی را شامل می شود كه امیدوارم بتوانم در آینده خلاصه ای از ساختمان یك سوئیچ پركاربرد در شبكه مخابراتی كشورمان را خدمتتان ارائه كنم.آخرین بخش،اتاق نیرو(باطری خانه) می باشد كه وظیفه آن تأمین برق مصرفی تجهیزات مركز مانند سوئیچ و PCMها و… میباشد.معمولاً برق مصرفی آنها ۴۸ ولت مستقیم(DC)می باشد.در این بخش علاوه بر مبدل های متناوب به مستقیم،تعدادی باطری نیز برای مواقع قطع برق شهری موجود می باشند.در یك مركز باید یك ژنراتور دیزلی برای مواقعی كه برق برای مدت طولانی قطع می باشد،پیش بینی شده باشد. چندین مركز در یك شهر به یك مركز ترانزیت متصل هستند و این مراكز ترانزیت هستند كه با هم ارتباط دارند.

شی تلفن را بر می داریم و صدای بوق خاصی را می شنویم به این معنی که ما مجاز به شماره گیری و استفاده از شبکه تلفن ثابت هستیم ارتباط ما با مرکز تلفن محلی (LOCAL) خود به وسیله دو رشته سیم مسی که از درب منزل یا محل کار ما به نزدیکترین پست (POST) (همان جعبه های کو چک سربی رنگ که در روی دیوار معابر نصب شده و به مقداری کابل وارد و خارج شده است. البته در مواقع افزایش تعداد مشترکین در یک مکان ، جهت صرفه جویی در وقت و جلوگیری از کابل کشی مجدد از جعبه هایی به نام ریموت استفاده می شود ) رفته است و از پست به کافو می رود ( کافو ها همان کمدهای سبز رنگ است که در کنار خیابانها نصب شده است و دارای چندین ترمینال می باشند که هر یک یا چند ترمینال را به یک مکان تخصیص می دهند ) و از کافوها به چاله حوضچه که در زیر زمین توسط مخابرات حفر شده می رود و از آنجا به مرکز تلفن وارد می شود.

در مرکز تلفن دو رشته سیم مسی ابتدا به سالن MDF می رود ( سالن MDF سالنی است که در آن کانکتور های زیادی بر روی شلفهای ایستا نصب شده است از یک طرف به ازای هر پورت یا شماره تلفن دورشته سیم مس از سمت سوییچ به آن وارد شده است و از سمت دیر دورشته سیم مسی که از سمت مشترک ( منزل یا محل کار ما ) آمده به آنجا می رسد و با ارتباط این دو ما می توانیم به سوییچ وصل شده و یا اصطلاحا بوق داشته یاشیم.

مجموع زوج سیم ها به صورت کابل وارد حوضچه ها می شوند

مرکز سوئیچ شهری :

محلی که یک مشترک به محض برداشتن گوشی به آن وصل شده و می تواند یک مشترک را در هر زمان دلخواه سرویس دهی کند ، مرکز سوئیچ شهری (Local Exchang )

نام دارد.

درهرشهرمعمولا چند مرکز سوئیچ با پیش شماره متفاوت (رقم اول و دوم شماره تلفن) وجود دارد که هر مرکز با مراکز دیگر در ارتباط است ، علاوه بر این همان مرکز سوئیچ با مرکزی بنام PC (مرکز راه دور) هم مرتبط می باشد.

البته هر کدام از این مراکز سوئیچ در زیر مجموعه خود مشترکین خاص خود را دارند ، مثلا مشترکی که رقم اول شماره اش ۵ می باشد توسط مرکز سوئیچ ۵ سرویس دهی می گردد. در شهرهای بزرگ پیش شماره هر ناحیه با نواحی دیگر فرق می کند.

بعنوان مثال اگر مشترک A زیر مجموعه مرکز ۵ باشد و بخواهد با مرکز ۲ ارتباط برقرار کند ، لحظه ای که گوشی را بر می دارد سوئیچ مرکز ۵ بوق آزاد در اختیار مشترک قرار می دهد. با گرفتن اولین شماره ، مرکز سوئیچ ، بسته به رقم اول ، یک خط برای مشترک مبدا باز می کند.

مراحل بالا مراحل ارتباط شهری بین دو مشترک است حال برای ارتباط راه دور قضیه کمی فرق می کند.

عملیات بالا بدین صورت انجام می گیرد که با گرفتن اولین رقم شماره تلفن توسط مشترک مبدا (A) اگر رقم ۰ بود بمعنای ارتباط راه دور است. پس مرکز سوییچ به مرکز PC وصل می شود. این مرکز نیز پس از گرفتن شماره های بعد که شامل کد شهر مقصد است توسط مرکز مایکروویو به مشترک مقصد با عملیاتی دقیقا عکس عملیات قبل مرتبط می گردد.

مرکز مایکروویو مرکزی است که ارتباط ماهواره ای را برای ما تامین می کند .

اگر رقم وارد شده ۰۰ باشد مرکز تشخیص ارتباط راه دور بین دو کشور را می دهد در این حالت مرکز سوییچ محلی با مرکز PC و این مرکز با PC تهران و از آنجا با مرکزی بنام ISC(International Switch Center) ارتباط برقرار می گردد .

مسیر ارتباطی بین دو مرکز سوییچ :

دو مرکز سوییچ از طریق کانالهایی به هم مرتبط می باشند ، در یک مرکز سوییچ ترانکهایی وجود دارد (TRK) که هر ترانک از ۳۲ کانال تشکیل شده است ، ترانکها در مرکز سوییچ بعنوان مثال از ۱۶ شروع و به ۴۸ ختم می گردد ، هر دو شماره متوالی ( یکی ورودی و دیگری خروجی) می باشد مربوط به یکی از مراکز سوییچی است که مرکز ما با آن ارتباط برقرار می کند.

اصولا شبکه های شهری مسئول برقراری ارتباط بین مشترکین بوده و شامل تجهیزات زیر می باشند :

-۱ مراکز شهری ( LX ، LTX ، TR )

-۲ تجهیزات و محیط انتقال شهری

-۳ خطوط مشترکین

-۴ دستگاه های تلفن مشترکین

انواع مراکز شهری :

-۱ مراکز محلی LX ( Local Exchange ) :

مراکزی که از یکسو به شبکه PSTN و از طرف دیگر توسط سیم های مسی به مشترکین متصل می باشند ، مراکز محلی یا LX نامیده می شوند.

-۲ مراکز ترانزیت ( TR ) :

در شهرهای بزرگ که تعداد مشترکین تلفنی آنها از صد هزار بیشتر می باشد به مراکز محلی زیادی نیاز می باشد و بمنظور کاهش حجم خطوط انتقال ، سهولت در امر مسیریابی و شماره گذاری و توسعه های آتی و همچنین حمل بهینه ترافیک در این شهرها از یک سطح ترانزیتی ( TR ) که چندین مرکز محلی به آن متصل می باشند ، استفاده می گردد.

-۳ مراکز LTX :

به مراکزی اطلاق می گردد که علاوه بر سرویس دهی به مشترکین محلی ، وظیفه ترانزیت نمودن ترافیک مراکز هم ناحیه به سایر نواحی را دارا می باشد. یا به عبارتی دیگر، تلفیق مراکز LX با TR می باشد.

شبکه انتقال شهری را به دو بخش عمده می توان تقسیم نمود :

-۱ شبکه انتقال بین مراکز :

وظیفه ارتباط بین نودهای موجود در شبکه یک شهر را برعهده داشته و اصولا از فیبر نوری و سیستم های مالتی پلکس PDH و SDH استفاده می نماید.

-۲ شبکه کابل :

که وظیفه ارتباط بین مراکز محلی و مشترکین را دارد و اصولا از مرکز محلی تا محل کافو، از کابل های با ظرفیت بالا _ دارای زوج سیم های زیاد ) و از کافو تا پست ( POST ) از کابل های با ظرفیت پایین استفاده می شود.

شبكه ای كه به Lx معروف می باشد، شبكه ای است كه فقط دارای مشترك بوده و وظیفه سویچ كردن خطوط مشتركین را برعهده دارد. در این گزارش نحوه عملكرد بخشهای مختلف مركز تلفن شهداء فارسان را به طور اجمالی مورد بررسی قرار خواهیم داد. این مركز در زمره مراكز پرظرفیت و بزرگ شهر فارسان می باشد و به دلیل موقعیت مكانی آن از اهمیت خاصی برخوردار است. مركز تلفن دارای بیش از ۱۵ هزار شماره می باشد كه علاوه بر پیش شماره های خود مركز (۷۴۲-۷۴۴-۷۳۶-۷۲۲-۷۲۳-۷۲۴) مراكز دیگری را نیز به عنوان host قبول كرده و وظیفه كنترل آن مراكز را نیز برعهده دارد.

قسمت های مختلف یك مركز تلفن(Lx):

ساختمان مركز دارای دو طبقه همراه با یك زیر زمین می باشد كه در طبقه اول، اتاق های (شبكه – سالن MDF- ریاست) و طبقه دوم جهت نصب تجهیزات سوئیچ و سالن و در زیرزمین ساختمان بخش تغذیه مركزی، اتاق باطری و دیزل و اتاق كابل قرار دارند. شكل فوق نمایی از شبكه مراكز تلفنی را جهت برقراری مسیر ارتباط بین مشتركین نشان می‌دهد:

بخش های مختلف یک مرکز سوئیچ :

– ۱سالن دستگاه ( سوئیچ اصلی(

-۲  مرکز MDF 117 (

-۳ اتاق PCM

-۴ دیزل ژنراتور و اتاق باطری ( اتاق های نیرو(

-۵ اتاق کابل

-۶ اتاق رادیو

سالن دستگاه :

در یک سالن دستگاه دیجیتال قسمت های زیر به چشم می خورد :

-۱ سیستم POWER دستگاه

-۲ کابینت ها ( قسمت های اصلی ) ، راک

Alarm Panel -3

-۴ کامپیوتر شخصی سوئیچ ( کنسول (

-۵ خنک کننده سیستم

اکنون به تشریح قسمت های مختلف یک مرکز سوئیچ می پردازیم :

ارتباط مشترک و مرکزسوئیچ ازطریق یک زوج سیم که پس ازعبور از پست ( و همچنین ریموت در صورت نیاز ) وارد ترمینال های کافو شده و از آنجا به صورت مجموع زوج سیم ها ( کابل ) وارد حوضچه های فرعی شده و پس از عبور از حوضچه اصلی ( مادر ) که این حوضچه اصلی ، خود قسمتی از مرکز سوئیچ می باشد ، وارد اتاق کابل می شود.

اتاق کابل :

قبل از توضیح در مورد اتاق کابل ، مطلب مختصری در مورد انواع کابل خدمتتان ارائه می گردد. در این قسمت مزایا و معایب انواع کابل مورد استفاده در مخابرات بیان می شود.

هم اکنون در مخابرات کابل مسی بیشترین کاربرد را دارد و ارتباط کلیه مشترکین با مرکز

سوئیچ از طریق کابل های مسی میسر می شود و بعد از کابل های مسی ، کابل های فیبر نوری که جهت برقراری ارتباط راه دور و همچنین جهت برقراری ارتباط بین مراکز استفاده می شوند ، کاربرد فراوانی دارند. جنس این نوع کابل ( کابل های فیبر نوری ) از شیشه می باشد و از لحاظ قیمت ، نسبت به کابل های مسی ، مقرون بصرفه تر است.

انواع کابل :

کابل UTP : ( Unshielded Twisted Pair )

متداول ترین نوع کابلی که درانتقال اطلاعات استفاده می گردد کابل های به هم تابیده می باشند. این نوع کابل ها دارای دو رشته سیم به هم پیچیده بوده که هر دو نسبت به زمین دارای یک امپدانس یکسان می باشند. بدین ترتیب امکان تاثیر پذیری این نوع کابل ها از کابل های مجاور و یا سایر منابع خارجی کاهش خواهد یافت.

کابل های بهم تابیده دارای دو مدل متفاوت ) Shielded روکش دار ) و ) Unshielded بدون روکش) می باشند. کیفیت کابل های UTP متغیر بوده و از کابل های معمولی استفاده شده برای تلفن تا کابل های با سرعت بالا را شامل می گردد. کابل دارای چهار زوج سیم بوده و درون یک روکش قرار می گیرند. هر زوج با تعداد مشخصی پیچ تابانده شده ( در واحد اینچ ) تا تاثیر پذیری آن از سایر زوجها ها و یاسایر دستگاههای الکتریکی کاهش یابد.

کابل های UTP دارای استانداردهای متعددی بوده که در گروه های ( Categories ) متفاوت زیر تقسیم شده اند :

CAT1 : فقط صوت ( کابل های تلفن (

CAT2 : داده با سرعت ۴ مگا بیت در ثانیه

CAT3 : داده با سرعت ۱۰ مگا بیت در ثانیه

CAT4 : داده با سرعت ۲۰ مگا بیت در ثانیه

CAT5 : داده با سرعت ۱۰۰ مگا بیت در ثانیه

CAT6 : داده با سرعت ۱ گیگا بیت در ثانیه

مزایای کابل های به هم تابیده :

-۱ ساد گی و نصب آسان

-۲ انعطاف پذیری مناسب

-۳ دارای وزن کم بوده و به راحتی به هم تابیده می گردند.

معایب کابل های به هم تابیده :

-۱ تضعیف فرکانس

-۲ بدون استفاده از تکرارکننده ها قادر به حمل سیگنال در مسافت های طولانی نمی باشند.

-۳ پایین بودن پهنای باند

-۴ به دلیل پذیرش پارازیت در محیط های الکتریکی سنگین ، مورد استفاده قرار نمی گیرند.

کابل کواکسیال :

یکی از مهمترین محیط های انتقال در مخابرات ، کابل کواکسیال ( هم محور ) می باشد. این نوع کابل ها از سال ۱۹۳۶ برای انتقال اخبار و اطلاعات در دنیا به کار گرفته شده اند. در این نوع کابل ها ، دو سیم تشکیل دهنده یک زوج ، از حالت متقارن خارج شده و هر زوج از یک سیم در مغز و یک لایه مسی بافته شده در اطراف آن تشکیل می گردد. در نوع دیگر کابل های کواکسیال ، به جای لایه مسی بافته شده ، از تیوپ مسی استوانه ای استفاده می شود. ماده ای پلاستیکی این دو هادی را از یکدیگر جدا می کند. ماده پلاستیکی ممکن است بصورت دیسک های پلاستیکی یا شیشه ای در فواصل مختلف استفاده شود و مانع از تماس دو هادی با یکدیگر شود و یا ممکن است دو هادی در تمام طول کابل بوسیله مواد پلاستیکی از یکدیگر جدا گردند.

مزایای کابل های کواکسیال :

-۱ قابلیت اعتماد بالا

-۲ ظرفیت بالای انتقال ، حداکثر پهنای باند ۳۰۰ مگا هرتز

-۳ دوام و پایداری مناسب

-۴ پایین بودن مخارج نگهداری

-۵ قابل استفاده در سیستم های دیجیتال و آنالوگ

-۶ هزینه پایین در زمان توسعه

-۷ پهنای باند نسبتا وسیع که مورد استفاده اکثر سرویس های مخابراتی می باشد.

معایب کابل های کواکسیال :

-۱ مخارج بالای نصب

-۲ نصب مشکل تر نسبت به کابل های به هم تابیده ( UTP )

-۳ محدودیت فاصله

-۴ نیاز به استفاده از عناصر خاص برای انشعابات

انواع کابل مسی در مخابرات :

انواع دسته بندی کابل :

-۱ از نظر عایق مسی

-۲ از نظر محل استفاده

-۳ بر اساس قطر سیم

۴- از نظر پوشش ( قدیم(

۵- از نظر پوشش ( جدید(

از نظر عایق مسی :

۱- کاغذی ۲- خمیر کاغذ ۳- پلاستیکی

از نظر محل استفاده :

کابل کانالی : کابلی که از کانال عبور می کند.

کابل خاکی : کابلی که در زیر زمین استفاده می شود.

کابل هوایی : کابلی که بر روی تیرهای هوایی است.

کابل MDF : کابل مورد استفاده در مرکز

بر اساس قطر سیم :

۰٫۴mm ، ۰٫۶mm ، ۰٫۸mm ، ۰٫۹mm ، ۱٫۲mm

از نظر پوشش قدیم :

۱- سربی کانالی

۲- سربی خاکی

۳- لپت

۴- پلی جکت لپت

۵- استالپت

) این نوع کابل ها ، به دلیل استفاده از سرب ، امروزه مورد استفاده قرار نمی گیرند. (

از نظر پوشش ( جدید ( :

۱- air cure pap

۲- jele fild respap

کابل فیبر نوری :

فیبر نوری یکی از محیط های انتقال داده با سرعت بالا است. امروزه از فیبر نوری در موارد متفاوتی نظیر شبکه های تلفن شهری و بین شهری ، شبکه های کامپیوتری و اینترنت استفاده بعمل می آید. فیبر نوری رشته ای از تارهای شیشه ای بوده که هر یک از تارها دارای ضخامتی معادل تار موی انسان می باشند.

تارهای فوق در کلاف هایی سازماندهی و کابل های نوری را بوجود می آورند. از فیبر نوری به منظور ارسال سیگنال های نوری در مسافت های طولانی مورد استفاده قرار می گیرند.

یک فیبر نوری از سه بخش متفاوت تشکیل شده است :

۱- هسته ( Core ) :

هسته نازک شیشه ای در مرکز فیبر که سیگنال های نوری در آن حرکت می نمایند.

۲- روکش ( Cladding ) :

بخش خارجی فیبر بوده که دورتا دور هسته را احاطه کرده و باعث برگشت نور منعکس شده به هسته می گردد.

۳- بافر رویه ( Buffer Coating ) :

روکش پلاستیکی که باعث حفاظت فیبر در مقابل رطوبت و سایر موارد آسیب پذیر ، م.رد استفاده قرار می گیرد.

صدها و هزاران نمونه از رشته های نوری فوق در دسته هایی سازماندهی شده و کابل های نوری را بوجود می آورند. هر یک از کلاف های فیبر نوری توسط روکش هایی به نام Jacket محافظت می گردند.

فیبرهای نوری در دو گروه عمده ارائه می گردند :

-۱ فیبرهای تک حالته ( Single – Mode ) :

بمنظور ارسال یک سیگنال در هر فیبر استفاده می شود. ( نظیر تلفن(

۲- فیبرهای چند حالته ( Multi – Mode ) :

بمنظور ارسال چندین سیگنال در یک فیبر استفاده می شود. ( نظیرشبکه های کامپیوتری(

فیبرهای تک حالته دارای یک هسته کوچک ( تقریبا ۹ میکرون قطر ) بوده و قادر به ارسال نور لیزری مادون قرمز ( طول موج از ۱۳۰۰ تا ۱۵۵۰ نانومتر ) می باشند.

فیبرهای چند حالته دارای هسته بزرگ تر ( تقریبا ۵/۶۲ میکرون قطر ) و قادر به ارسال نور مادون قرمز از طریق LED می باشند.

مزایای کابل های فیبر نوری :

-۱ حجم و وزن کم

-۲ پهنای باند بالا

-۳ تلفات سیگنال کم و در نتیجه فاصله تقویت کننده ها زیاد می گردد.

-۴ فراوانی مواد تشکیل دهنده آنها

-۵ مصون بودن از اثرات القاهای الکترومغناطیسی مدارات دیگر

-۶ آتش زا نبودن آنها به دلیل عدم وجود پالس الکتریکی در آنها

-۷ مصون بودن در مقابل عوامل جوی و رطوبت

-۸ سهولت در امر کابل کشی و نصب

-۹ استفاده در شبکه های مخابراتی آنالوگ و دیجیتال

۱۰- مصونیت در مقابل پارازیت

معایب کابل های فیبر نوری :

-۱ براحتی شکسته شده و می بایست دارای یک پوشش مناسب با شند. مسئله فوق با ظهور فیبرهای تمام پلاستیکی و پلاستیکی/ شیشه ای ، کاهش پیدا کرده است.

 ۲اتصال دو بخش از فیبر و یا اتصال یک منبع نور به فیبر، فرآیند دشواری است. در چنین حالتی می توان از فیبرهای ضخیم تر استفاده کرد اما این مسئله باعث تلفات زیاد و کم شدن پهنای باند می گردد.

-۳ از اتصالات T شکل در فیبر نوری نمی توان جهت گرفتن انشعاب استفاده نمود. در چنین حالتی فیبر می بایست بریده شده و یک Detector اضافه گردد. دستگاه فوق می بایست قادر به دریافت و تکرار سیگنال باشد.

-۴ تقویت سیگنال نوری یکی از مشکلات اساسی در زمینه فیبر نوری است. برای تقویت سیگنال می بایست سیگنال های نوری به سیگنال های الکتریکی تبدیل ، تقویت و مجددا به علائم نوری تبدیل شوند.

اکنون به تشریح اتاق کابل می پردازیم :

کلیه زوج سیم های مشترکان به صورت مجموع ( کابل ) پس از عبور از حوضچه های فرعی و اصلی ، وارد اتاق کابل می شوند. کابل ها در اتاق کابل دسته بندی شده و بر روی هرکابل مشخصات آن(ازقبیل تعداد زوج های کابل ومکان گیرنده خدمات مخابرات) بوسیله برچسب هایی مشخص می شود. دو دسته کابل در اتاق کابل ( مرکز فارسان ) قابل مشاهده است :

۱- کابل های کواکسیال ( هم محور  : (

این نوع کابل ها برای برقراری ارتباط مشترکین با مرکز مورد استفاده قرار گرفته اند که کلیه زوج سیم های مشترکین به صورت کابل هایی با ظرفیت ۲۴۰۰ زوج سیم ، از حوضچه اصلی (مادر) و توسط لوله های PVC وارد اتاق کابل می شوند و از اتاق کابل ، باز هم به دسته های کوچکتری تقسیم شده و وارد اتاق MDF می شوند. جهت تغییر مسیر کابل ها و جلوگیری از صدمه دیدن و اتصال دو کابل در مسافت های طولانی ، از مفصل استفاده می شود. احتمال صدمه دیدن و خرابی این نوع کابل ها وجود دارد. در اینجا یک نکته لازم به ذکر است و آن وجود دستگاهی به نام گاز کنترل در اتاق کابل می باشد. این دستگاه با توجه به نوع کابل ها که اصطلاحا ایرکور (کابل هایی که درون روکششان برای مقاومت بیشتر هوا دارند) نامیده می شوند ، به درونشان هوا با فشار وارد می کند. هر زمان افت فشار توسط دستگاه نشان داده شود ، علامتی دال بر ایجاد شکاف در روکش کابل و احتمال نفوذ آب و از بین رفتن کابل می باشد.

هنگام کابل کشی در سطح شهر از نوارهای زرد رنگی جهت هشدار به کسانی که قصد حفاری در سطح شهر را دارند ، استفاده می شود که متاسفانه بسیاری از افراد این نوارهای هشدار را نادیده می گیرند و باعث قطع ارتباط بسیاری از مشترکین می شوند.

دستگاه گاز کنترل جهت اعلام شکاف در کابل ها

استفاده از مفاصل جهت ارتباط بین کابل ها

برروی هرکابل برچسب هایی حاوی تعداد زوج سیم ها ومکان گیرنده خدمات موجود است.

توسط این لوله ها هوا وارد کابل ها می شود تا هنگام شکاف در کابل ، دستگاه گاز کنترل ایجاد شکاف را اعلام کند.

کابل ها توسط لوله های PVC از حوضچه اصلی (مادر) وارد اتاق کابل می شوند.

-۲ کابل های فیبر نوری :

در مرکز مذکور، کابل های فیبر نوری نیز به چشم می خورد که البته حضور این نوع کابل ها نسبت به کابل های کواکسیال (هم محور) کمتر احساس می شود. کابل های فیبر نوری نسبت به کابل های هم محور از حجم کمتری بر خوردار بوده و درون این کابل ها ۷ رشته وجود دارد که یکی از این رشته ها ، جهت جلو گیری از صدمات و فشار احتمالی به رشته های دیگر، در کابل به کار گرفته شده است و ۶ رشته دیگر، هر کدام دارای ۴ رشته بسیار باریک می باشند که ضخامت هر کدام از این رشته ها به اندازه موی سر انسان است و جنس این رشته ها از شیشه می باشد.

در اتاق کابل بر روی این کابل ها نیز برچسب هایی حاوی مشخصات این کابل ها از جمله مکان گیرنده خدمات ، وجود دارد.

-۲ مرکز MDF 117:

MDF مکانی است که کابل های مرکزی از طریق اتاق کابل توسط کابل های مخصوص به ترمینال های عمودی این قسمت منتهی می گردد و از طریق سیم رانژه به ترمینال های افقی وصل شده وارتباط بین سالن دستگاه وشبکه کابل را برقرار می کند. کلمهMDF مخفف Main Distrubution Frame می باشد که به معنی (چهارچوب،توزیع یا تقسیم،اصلی) یا به عنوان جعبه تقسیم اصلی می باشد.

کابل های مشترکین در راک های مشترکین از طریق شکاف MDF ، وارد سالن MDF می گردد. سالن MDF در واقع سالنی است که اتصالات درونی سیستم را به کابل های بیرونی سیستم متصل می کند. ساختار MDF از دو ترمینال عمودی و ترمینال افقی تشکیل یافته است که ارتباطشان توسط سیم رانژه است.

ترمینال عمودی :

محل اتصال کابل های مشترکین از منزل تا مرکز تلفن می باشد. ترمینال عمودی از چندین ستون عمودی (در این مرکز ۳۴ ستون) تشکیل یافته که هر ستون از ۸ ترمینال تشکیل شده است. هر ترمینال عمودی ۱۰۰ زوجی (۱۰ * ۱۰) می باشد. برای تعریف مشترک و رانژه بندی از روی شماره بوخت عمل می کنیم. مثلا اگر شماره بوختی ۳۹-۷-۱ باشد ، از سمت چپ شماره عمل می کنیم بدین صورت که رقم اول : نشاندهنده شماره ستون (در بالای هر ستون شماره آن نوشته شده) ، رقم دوم : شماره ترمینال (هر ستون شامل ۸ ترمینال است) ، و رقم سوم : شماره اتصالی است که ، که در مثال فوق ، منظور اتصالی شماره ۳۹ می باشد.

ترمینال افقی :

محل اتصال کابل های خارج شده از راک های مشترکین به سالن دستگاه می باشد. ترمینال افقی از ۱۳ ردیف و چندین ستون (در این مرکز ۱۱ ستون) تشکیل یافته که در بالای هر ستون شماره تجهیزات ( Equip Number ) نوشته شده است. هر ترمینال افقی ۲۶۴ زوجی است. ( ۶۴ * ۴(

ایزوله کردن :

این عمل در ترمینال عمودی انجام می گیرد. ایزوله یعنی قطع تلفن مشترک به دلایل زیر:

-۱ قطع شخصی

-۲ قطع آبونمان

-۳ قطع اداری

-۴ قطع مزاحمت

-۵ قطع UB که به ترتیب با رنگ های سبز ، زرد ، سیاه ، قرمز و سفید ایزوله می شوند. اگر در سالن دستگاه خرابی پیش آید ، در این صورت در MDF با رنگ قهوه ای ایزوله می کنند تا خرابی تصحیح شود.

بند زدن ( Lope TEST ) :

در هر زمان که خرابی مشاهده شود می توانیم توسط Lope Test یک سر سیم را به اتصالی مشترک و سر دیگر آن را به ترمینال تست وصل کنیم (در واقع خط مشترک را از داخل مرکز تست می کنیم). اگر در خط مشترک بوق آزاد باشد ، خط مشترک از داخل مرکز سالم می باشد.

نحوه تست مشترک در MDF :

در سالن MDF علاوه بر رانژه بندی در ترمینال ها ، وظیفه دیگری نیز هست :

تست و برطرف نمودن خرابی خط مشترک

مشترک با گرفتن شماره تلفن ۱۱۷ ، خرابی خط تلفن خود را به مرکز MDF مربوطه گزارش می دهد. مسئول مربوطه خط مشترک را با کمک کامپیوتر (سیستم سولیم) تست کرده و نتیجه را مشاهده می نماید و با توجه به نوع خرابی اقدام می نماید. خرابی ممکن است از داخل ساختمان خود مشترک با شد که این نوع خرابی را اصطلاحا (داخله به هم) گویند. در این صورت مشترک را راهنمایی می کنند که سیم های داخل منزل کنترل شود ، تا خرابی از مکان منزل رفع شود. و یا خرابی ممکن است مربوط به کابل کشی بیرون با شد ، مثلا سیم ها فرسوده شده (اصطلاحا می گویند که خط پاره شده) و یا سیم ها با زمین اتصال پیدا کنند (اصطلاحا اتصال به زمین گویند) یا چندین سیم با هم اتصال پیدا کنند (اصطلاحا اتصال باتری گویند) ، در این صورت خرابی صادر شده و به قسمت شبکه ارجاع داده می شود و ماموران شبکه به محل مربوطه رفته و خرابی را تصحیح می کنند

سیستم سولیم ( Sulim ) که برای تست خط مشترک در داخل مرکز به کار می رود ، پنجره ای به شکل زیر دارد که در تمامی مراحل تست باید وضعیت خط مشترک آزاد باشد.

برای تست خط مشترک ، شماره مشترک را که توسط خود مشترک اعلام شده را در قسمت DN ( Dial Number ) وارد می کنیم. سپس اطلاعات ورودی را تایید می کنیم تا وضعیت خط نمایش داده شود (اگر وضعیت خط آزاد نباشد نمی توانیم مراحل بعدی را اجرا کنیم) . آزمایش کلی را می زنیم تا تست خط انجام گیرد.

عمل تست در سه حالت زیر انجام می گیرد که در هر کدام ، مقادیر مقاومت و خازن و

ولتاژهای AC و DC مشخص می شوند :

۱- خط A نسبت به زمین

۲- خط B نسبت به زمین

۳- خط A نسبت به خط B

سیستم سولیم ( Sulim ) :

ولتاژ DC :

در این ردیف مقدار اعداد تا ۳ ولت ، نرمال می باشند. اگر بیشتر با شد باید خرابی صادر شود تا توسط سیم بانان خرابی تصحیح شود. به این نوع خرابی که ولتاژ DC آن در سیستم سولیم آلارم دهد ، خرابی از نوع اتصال باتری خارجی گویند.

ولتاژ AC :

اگر یکی از مستطیل ها قرمز شود ، در این صورت سیم کشی داخل ساختمان دچار اختلال شده است. در غیر این صورت اگر اعداد بیشتر از مقدار نرمال باشند ، ناشی از افتادن ولتاژ مزاحم روی خط است ، که ممکن است سیم های مشترکین با هم اتصال پیدا کرده باشند و یا سیم مربوطه لخت شده و با زمین اتصال پیدا کرده باشد.

قرمز بودن یعنی اینکه سیستم سولیم ، Alarm را نشان دهد

مقاومت R :

اگر قسمت A/B قرمز باشد ، گوشی تلفن مشترک ایراد پیدا کرده است. در غیر این صورت احتمال دارد که خرابی در منزل مشترک باشد (که باید مشترک راهنمایی شود) یا در کافو یا پست باشد ، که در این صورت خرابی صادر می شود تا توسط شبکه رسیدگی شود.

خازن C :

در این مرکز مقدار نرمال برای خازن ۰۵/۰ میکرو فاراد است تا خط سالم باشد (البته دور و نزدیک بودن کافو به مرکز ، قابل توجه است). اگر این مقدار صفر باشد اشکال از MDF است ، یعنی اصلا از MDF برای مشترک بوق ارسال نمی شود. برای رفع این مشکل رانژه ها را بررسی می کنیم و یا اگر لازم باشد توسط بند زدن یا ایزوله کردن ، مشکل را رفع می کنیم.

فرامین اپراتوری در MDF ( مرکز ۱۱۷ ) :

Release – 1 ( آزاد کردن خط ) :

بعد از تست خط مشترک باید سیستم را Release کنیم تا برای تست خط بعدی آماده باشد.

– ۲ارسال زنگ :

بعد از تست خط ، به مشترک زنگ ارسال می کنیم. اگر مشترک بتواند جواب دهد در این صورت خط مشترک سالم است.

-۳ ارسال تن :

در موقع تست خط اگر سیستم وضعیت خط را اشغال نشان دهد ، امکان دارد که گوشی سر جایش قرار نگرفته باشد ، با استفاده از این قسمت تن ارسال می کنیم (از گوشی صدایی شنیده می شود) تا مشترک متوجه شده و گوشی را درست کند.

-۴ تست بوق مشترک :

نشان می دهد که در خط مشترک بوق آزاد وجود دارد یا نه.

-۵ تست شماره گیر مشترک :

شماره گیر مشترک روی گوشی تلفن را تست می کند.

-۳ اتاق PCM :

اتاق PCM مکانی است که پالسهای دیجیتال برای انتقال در طول خط به صورت آنالوگ درآمده ( کد ) و انتقال داده می شوند ، در اینجا یک کانال به مشترک داده می شود مثلا از ۲۶۰ تا ۵۳۰ ، ۱۲۰ کانال وجود دارد که برروی ۴ سیم بزرگ به طرف ترمینالهای PCM می آیند و در آنجا روی ۴ ترانک قرار می گیرند و از ترانکها بعد از ورود و خروج به دستگاه SDH به فیبر نوری منتقل شده و از آنجا به مرکز مورد نظر می روند .

در صورتی که کابل‌های مخابراتی برای ارائه خطوط تلفن پرشده باشد و امکان حفاری کردن برای کار گذاشتن کابل‌های مسی در زمین نباشد و یا نیاز به زمان طولانی داشته باشد، مراکز مخابراتی می‌توانند خدمات تلفن ثابت خود را از طریق PCM به متقاضیان ارائه دهند. اصل داستان PCM که به نام Pairgain Technology است، روشی است که در آن بهره کابل مسی زیاد می‌شود. به طوری که مثلا می‌توان با یک کابل مسی، ۴ تا ۸ خط تلفن را سرویس داد.

به این روش ، یعنی بالا بردن بهره وری کابل ، \” ریموت ( Remote ) \” گفته می شود.

در حقیقت افزایش بهره‌وری خط به منظور افزایش تعداد مشترکان در شبکه بدون توسعه شبکه- Pairgain Technology گفته می‌شود.

مطمئناً با فراگیر شدن اینترنت و تغییر ذائقه کاربران برای استفاده همزمان از شبکه Data Voice، آنها تمایل خواهند داشت که از دو خط تلفن استفاده کنند و این خود باعث حجیم شدن شبکه خواهد شد.

بینش فنی این قضیه از اینجا شروع شد که دو خط آنالوگ را روی یک سیم ارسال کنند و هر مشترک را به جای این که با ۶۴kbps کدینگ کنند با ۳۲kbps انجام دهند. یعنی با همان کدینگ توانستند ۴ مشترک را روی یک زوج سیم توسعه دهند.

این نوع سرویس‌دهی چهار نوع است :

(۱ به ۴ ) _ ( ۱ به ۸ ) _ ( ۱ به ۱۲ ) _ ( ۲ به ۴ )

۲ به ۴ یعنی اینكه: دو خط آنالوگ را روی یك سیم ارسال كنند و هر مشترك را به جای این كه با ۶۴kbps كدینگ كنند با ۳۲kbps انجام دهند. یعنی با همان كدینگ بتوان ۴ مشترك را روی یك زوج سیم توسعه داد.

-۴ اتاق رادیو (ما کروویو) :

رادیوها :

اصولا رادیوها از ۳ قسمت تشکیل می شوند :

RX و TX ( ورودی و خروجی ) و ماکس ( MUX )

روی رادیوها یک قسمت به نام Order Way وجود دارد که با استفاده از یک میکروفون و دکمه ای که به نام دکمه زنگ است ، می توان با طرف دیگر ارتباط برقرار کرد. که این کار وقتی مورد استفاده قرار می گیرد که در قسمتی خرابی به وجود آمده باشد و شخصی از

مخابرات برای رفع خرابی به آن محل رفته باشد که با استفاده از این قسمت می توان با آن شخص ارتباط برقرار کرد و از آن گزارش کار گرفت.

تلفن سوپر وایزر ( Super Waizer ) :

روی هر تلفن سوپر وایزر چند شماره نوشته شده است که مربوط به قسمتی می باشد.

مثلا اگر یکی از کارکنان مخابرات در یکی از روستاهای حاشیه شهر مستقر باشد و در صدد رفع خرابی باشد ، شماره ای را که روی تلفن سوپر وایزر مربوط به آن روستا است را با تلفن می گیرند و با استفاده از آن کسی که در مرکز است می توانند با کارمند مخابرات در آن روستا ارتباط برقرار کنند.

دستبند گراند :

شامل یک حلقه است که یک سیم به آن وصل می باشد و از برق گرفتگی جلوگیری می کند. در مخابرات دستگاه هایی وجود دارد که برای استفاده از آن ها حتما باید از دستبند گراند استفاده کرد.

كافو فیبر نوری :

کار این قسمت انتقال شماره های مرکز به روستاهای اطراف می باشد. فیبرهای نوری سایر مراکز وارد این قسمت می شود.

BTS :

یکی از قسمت هایی که در اتاق رادیو موجود می باشد ، BTS سوئیچینگ مربوط به تلفن همراه است. کار آن کاملا از مرکز تلفن جدا و مستقل می باشد.

برای دریافت امواج از شبکه های ارتباطی و ارسال آن به گوشی های تلفن همراه ، نیاز به نصب آنتن هایی است که آنها را BTS می نامند.

BTS مخفف کلمه Base Tranceiver Station است.

دلایل نصب آنتن های BTS :

تامین پوشش رادیویی در جاده ها یا مناطقی که سیگنال ضعیف است ، یکی از دلایل نصب آنتن های BTS می باشد. یکی دیگر از دلایل نصب آنتن های BTS از بین بردن ترافیک شبکه است.

نحوه نصب آنتن های BTS :

برای نصب آنتن های BTS ، فواصل معینی در نظر گرفته می شود. این فواصل بر اساس قواعد خاصی تعیین می شوند که از جمله آنها می توان به ظرفیت آنتن منصوبه ، تعداد مشترکین موجود د هر منطقه و کاهش تشعشعات آنتن اشاره کرد.

نزدیک بودن آنتن های BTS باعث کاهش تشعشعات می شود به طوری که در طی یک مسیر ، چند آنتن BTS برای پوشش دهی نصب می شود. تعداد آنتن های BTS معمولا در مناطقی که استفاده از تلفن همراه بیشتر است ، زیاد می شود. مثلا در شهرهای بزرگ تعداد آنتن های BTS بیشتر از مناطق دیگر است.

اجزای تشکیل دهنده BTS :

BTS ها از سلول هایی تشکیل شده اند که در هر کدام از این سلول ها ۳ سکتور وجود دارد. اندازه سلول های آنتن های BTS بستگی به فاصله این آنتن ها دارد. سلول های بزرگ تر مربوط به آنتن های نزدیک به هم و سلول های کوچک مربوط به آنتن هایی است که فاصله زیادی از هم دارند.

چهار TRX در هر کدام از این سکتورها فعال می شود که به ازای هر کدام از این TRX ها ارتباط همزمان بین ۸ مشترک برقرار می شود.

TRX در آنتن های BTS به عنوان فرستنده و گیرنده عمل می کند. هر آنتن BTS حداکثر از توانایی ارتباط رسانی بین ۹۶ مشترک برخوردار است. از دیگر اجزاء BTS می توان به \” پنل \” اشاره کرد که این پنل ها توسط کابل هایی به نام Feeder به آنتن ها وصل می شوند.

یکی از عناصر تشکیل دهنده سوئیچینگ تلفن همراه ، MSC است که به آن مرکز سرویس های سوئیچینگ نیز گفته می شود که عملکرد راه اندازی مکالمه را انجام می دهد

و وظایفی چون ارائه صورت حساب مشترکین نیز بر عهده این مرکز است. کیفیت مکالمه و تماس مطلوب آنتن های BTS ، توسط شبکه ای به نام BSC کنترل می شود.

BSC مخفف کلمه Base Station Controler است. در مسیری که چند BTS در آن وجود دارد ، هماهنگی لازم بین این آنتن ها برای قطع نشدن تماس را شبکه BSC انجام می دهد.

-۵ دیزل ژنراتور و اتاق باطری (اتاق های نیرو) :

برق مورد نیاز برق مستقیم ۴۸ ولت می باشد ، برق شهر توسط یکسوسازها و یا باتری های مرکز به داخل راک ها منتقل می گردد اتاقهای نیرو شامل اتاقهای باتری ، دیزل ، یکسوکننده ها و اتاق توزیع می باشد.

برق ورودی مرکز مخابراتی برق سه فاز است که RSTاز پست زمینی وارد شده و بر روی شمشها قرار می گیرد ، یک کلید اصلی سر راه این شمشها قرار دارد که برای قطع و وصل برق کل مرکز یک سری از شمشها برای برق اصلی (MP) و برخی دیگر نیز برای برق اضطراری (EmP ) است .

برق اضطراری از اتاق ورودی وارد اتاق دیزل می شود ، در اتاق دیزل یک تابلو بزرگ بنام تابلو کنترل دیزل وجود دارد ، برق وارد تابلو شده و از آنجا برای روشنایی ها یکسوکننده ها و … به کار می رود .

وظیفه تابلوکنترل دیزل در هنگام قطع برق است تا در صورت قطعی شروع به فعالیت کند .

این دیزل بصورت موازی با برق اضطراری قرار دارد که در هر زمان یکی باید وارد عمل شوند ( توسط کلیدهای Inter , Luck ) ، اما باید توجه کرد که گاهی اوقات دیزل وارد عمل نمی گردد پس حالا چه باید کرد ؟

این کار توسط اعمال یک سری باتری که بصورت موازی با خروجی یکسوکننده قرار می گیرند انجام می شود .

در اتاق باتری ۲۴ باتری ۲ ولتی بصورت سری موجود است ، که ۴۸ ولت را در ۲۰۰۰ آمپرساعت برای دستگاهها تامین می کنند تا زمانیکه دیزل ژنراتور یا EmP در مدارهستند باتریها شارژ و زمانیکه آنها در مدار نیستند باتریها دشارژ شده و وارد مدار می گردند .

در مخابرات بر خلاف بقیه جاها سر منفی برق به زمین وصل نمی شود و برق ۴۸ ولت تغذیه اجزا را تامین می کند. سر مثبت دارای ولتاژ نزدیک به زمین می باشد.

-۶ سالن دستگاه (سوییچ اصلی) :

در حقیقت این قسمت ، قلب یک مرکز به حساب می آید و مهمترین قسمت یک مرکز به شمار می رود.

دستگاهی است که کار مسیر یابی و مسیر دهی را انجام می دهد ودر ضمن وظیفه ثبت charging که همان مدت زمان مکالمه است را برعهده دارد و ضمنا ارائه سرویس های مختلف اعم از انتظار مکالمه -انتقال مکالمه – نمایشگر شماره تلفن و غیره به عهده سوییچ می باشد.

سوییچ های تلفن ثابت به دو نوع آنالوگ و دیجیتال تقسیم می شود که سرویس هایی که ذکر شد صرفا در سوییچهای دیجیتال قابل ارائه می باشد.

مراکز مخابراتی بسته به تعداد مشترک در مناطق مختلف شهر ها و روستا ها ایجاد می شود و هر مرکز وظیفه ارائه سرویس به چند پیش شماره خاص در آن شهر را به عهده دارد.

وقتی ما شروع به شماره گیری می کنیم سوییچ شماره های گرفته شده توسط ما را تجزیه و تحلیل می کند و مسیر آن را تشخیص می دهد مثلا اینکه این شماره داخل شهری است یا بین شهری و یا بین الملل توسط سوییچ مشخص شده و مسیر ما را به مرکز بعدی که هرکدام وظیفه خاصی به عهده دارند را برقرار می کند.

سوییچ های قدیمی به صورت آنالوگ بودند بدین صورت که برقراری ارتباط به صورت دیکد کردن انجام می گرفت. وسیله ای که عملیات دیکد را انجام می داد Selector نام داشت. این کار توام با سر و صدای زیاد انجام می شد و حجم بالای دستگاه ها نیز از دیگر اشکالات به شمار می رفت. اکنون دیگر این سیستم ها اکثرا به دیجیتال تبدیل شده اند.

در سالن دستگاه یا همان قسمت اصلی سوییچ ، تعداد زیادی کابینت وجود دارد که در اصطلاح به آن ها \” راک \” گفته می شود. هر راک از ۱۲ قسمت تشکیل شده است که به هر یک از این قسمت ها \” ماژول \” گفته می شود. در واقع به مجموعه ای از Slot ها یا شیارهای نصب کارت ، \” ماژول \” یا \” شلف \” گویند.

پس به مجموعه ای از ۱۲ ماژول که در یک کابینت نصب شده اند \”راک \” می گویند. هر ماژول از ۱۶ کارت ASL (کارت مشترکین) و یک کارت SLC (کارت کنترلی) تشکیل شده است. هر کارت ASL از ۸ قسمت تشکیل شده است و یک قسمت کنترلی که این ۸ قسمت را کنترل می کند. هر قسمت مربوط به یک مشترک می باشد. پس هر ماژول می تواند ۱۰۲۴ مشترک را پوشش دهد. ( ۴ * ۳۲ * ۸ )

راک ها نیز به چند نوع تقسیم بندی می شوند :

۱- P00 : راک تغذیه

۲- C00 : کنترلی اصلی خود سوییچ

۳- C01 : راک یدک کنترل خدمات مرکز

-۴ از S00 تا S09 : راک مشترکین مرکز

در حقیقت وظایف یک مرکز سوییچ ، ارتباط و شارژینگ می باشد.

همانطور که اشاره شد سالن دستگاه از ۵ قسمت تشکیل شده است که عبارتند از :

-۱ سیستم POWER دستگاه

– ۲کابینت ها ( قسمت های اصلی ) ، راک

Alarm Panel -3

-۴ کامپیوتر شخصی سوییچ (کنسول)

-۵ خنک کننده سیستم

شارژینگ :

محاسبه هزینه مكالمه هر مشترك یكی از وظایف اصلی مراكز تلفن می باشد و هر شركت مخابراتی با توجه به نوع ارائه سرویس های مخابراتی از مشتركین خود هزینه در یافت می كند. محاسبه هزینه بر اساس قوانین هر شركت و نوع شبكه آن به متغییرهای زمان ، فاصله ، نوع خدمات بستگی دارد . در طرح نرخ گذاری و تعرفه بندی خدمات مخابراتی برای ارتباطات شهری ، بین شهری ،سیار و بین المللی با توجه به قوانین وضع شده هر كشور به طور كلی به سه دسته تقسیم می شود .

1. نرخ ثابت Flat Rate
2. نرخ هر مكالمه Per Call Rate
3. نرخ شمارش بر اساس زمان و منطقه Time-Zone-Metering

Tarif-night Tarif-day Zone Distance

۲۰ sec

۲۰ sec

۱۵ sec

۱۵ sec

۱۰ sec

۷٫۵ sec

۶ sec 20 sec

۱۲ sec

۱۰ sec

۷٫۵ sec

۵ sec

۳٫۵ sec

۳ sec 1

۲

۳

۴

۱۲

۱۳

۱۴ ۰-۵۰ km

۵۱-۱۰۰ km

۱۰۱-۲۰۰ km

۲۰۱-۴۰۰ km

۴۰۱-۷۰۰ km

۷۰۱-۱۰۰۰ km

Over 1000 km

در ایران از روش سوم استفاده می شود به این ترتیب از مبدا هر شهر ( یعنی PC ) كشور را به ناحیه های مختلف بر اساس فاصله مطابق جدول بالا تقسیم می كنند . آنگاه مشخص می شود كه چه كدهائی داخل هر zone قرار می گیرد . یعنی یك جدول مشخص می كند كه هر شهر داخل چه zone قرار دارد بنابر این از روی zone مربوطه شارژینگ برای مكالمه محاسبه می شود . مثلا برای شهر ارومیه zone تعدادی از كد ها در جدول زیر مشخص شده است .

Zone Code

۱

۲

۳

۴

۱۲

۱۳

۱۴ ۰۴۶۱

۰۴۱۱

۰۸۱۱

۰۲۱

۰۳۱۱

۰۷۱۱

۰۵۱۱

هر مشترك در مركز تلفن خودش دارای یك شماره اختصاصی و هم چنین چندین كنتور اختصاص می باشد ، به این ترتیب كه هر مشترك در حین انجام هر مكالمه با توجه به شماره مقصدی كه با آن در حال مكالمه می باشد از روی كد گرفته شده شارژینگ دریافت كرده و در كنتورهای مربوط به آن ثبت می گردد .

Counter 2 Counter 1 Subscriber number

كنتور بین شهری كنتور شهری ۲۲۲۰۰۰۰

مثلا هر وقت مشترك مكالمه داخل شهری داشته باشد كنتور شهری افزایش پیدا می كند و هر وقت مكالمه بین شهری یا موبایل داشته باشد كنتور بین شهری افزایش می یابد.این كنتور ها در هارد سیستم ذخیره شده سپس به صورت یك فایل به روی Tape یا Mod یا CD ذخیره و به مركز محاسبات ارسال می گردد . این روش محاسبه شارژینگ كه بر اساس شمارش كنتور و عددی می باشد را اصطلاحا Bulk می گویند .

علاوه بر محاسبه شارژینگ به صورت Bulk در سیستم های دیجیتال اطلاعات شارژینگ به صورت جزئیات كامل نیز ذخیره می شود .

محاسبه اطلاعات به صورت اتوماتیك AMA ( automatic message accounting)

در این حالت در هنگام مكالمه هر مشترك اطلاعات كامل یك مكالمه به صورت دقیق داخل فایل ذخیره می شود . این اطلاعات اصولا فقط برای مكالمات بین شهری ، موبایل ، و بین المللی ذخیره می شود و برای مكالمات شهری ذخیره نمی گردد . اطلاعاتی كه ذخیره می شود به صورت زیر می باشد :

. Time Pulse Zone Duration Date Called number Calling number

ساعت تعداد

پالس

كنتور شماره zone

مدت مكالمه

تاریخ شماره مشترك

B شماره مشترك

A

از روی این اطلاعات می توان كل هزینه مكالمات مشترك در یك مدت زمانی خاص را محاسبه كرده و در اختیار وی قرار داد .

شارژینگ مراكز موبایل به صورت AMA ثبت می گردد و كلیه مكالمات مشتركین روی هارد دیسك سیستم سوئیچ ذخیره شده سپس از طریق یك سیستم انتقا ل DATA به مركز Billing center منتقل شده و در آنجا شارژینگ مشتركین محاسبه می گردد .

هر دقیقه مكالمه مشترك موبایل با ثابت ۸ پالس و مكالمه مشترك موبایل با موبایل دیگر ۱۰ پالس می باشد كه در این حالت با جابجائی موبایل از ناحیه خود به ناحیه دیگر هزینه رومینگ نیز به آن اضافه می گردد .

اگر محاسبه شارژینگ فقط در مركز محلی خود مشترك انجام گیرد به آن Local AMA می گویند ولی اگر محاسبه شارژینگ در مركز راه دور هر شهر انجام گرفته سپس به مركز شهری ارسال گردد به آن Common AMAمی گویند . روش دوم برای یكسان سازی محاسبه در سطح یك شهر انجام می گیرد تا از اختلاف محاسبات جلوگیری شود و بیشتر در زمان های قبل كه مراكز شهری آنالوگ بودند و قادر به محاسبه نبودند به كار می رفت ولی اكنون كه تمامی مراكز دیجیتال بوده و خود دارای پردازشگر مركزی می باشد از روش LAMA استفاده می گردد .

تجهیزات موجود در سالن دستگاه :

گفتیم سالن دستگاه نیاز به نگهداری و بهره‌برداری دارد، این نگهداری كه غالبا به صورت نرم‌افزاری است، با استفاده از ترمینال‌های مربوط، در اتاقی به نام O&M صورت می‌گیرد. اتاق O&Mشامل رایانه‌هایی می‌باشد كه مستقیما با خود سیستم سوئیچینگ ما در ارتباط می‌باشند و به وسیله آنها MML پیاده‌سازی می‌شود. رایانه‌ دیگری نیز در این اتاق قرار دارد كه به رایانه شبكه معروف است و مجری ارتباط بخش‌های دیگر مركز تلفن با سالن دستگاه می‌باشد. پانل‌هایی در اتاق O&M نصب شده‎اند كه وظیفه اطلاع‎رسانی خرابی سیستم یا وضعیت سیستم را دارند. اما خود سالن دستگاه كه مبحثی بسیار گسترده‎تر است. ساختار مكانیكی سالن دستگاه به شكل زیر است:

هر كدام از كارت های نصب شده در راك‌های مختلف وظیفه خاص و البته مهمی دارند. و البته تنوع آنها نیز زیاد است. شایان ذكر است كه در سالن دستگاه علاوه بر تجهیزات اصلی سوئیچینگ، تجهیزاتی نیز جهت برودت و تنظیم درجه حرارت سالن نصب می‌گردد. فی‌الجمله پكیج‌های تهویه هوا با ظرفیت T20 كه جریان هوای سرد را از طریق سطح زیرین كف كاذب‌ها به داخل راك‌ها هدایت می‌كنند.

بخش دسترسی یا Access :

این بخش از سیستم، به عنوان ورودی و البته خروجی سیستم می‎باشد.یعنی تمامی كابل‌های مشتركین از طریق این بخش با سیستم سوئیچ ارتباط دارند.قسمت دسترسی به طور كلی از دو نوع راك تشكیل شده است، راك‌هایSLC و TRK . همچنین نحوه ارتباط این دو راك نیز بسیار مهم است.

SLC :

متمركز نمودن خطوط مشتركین، تبدیل خطوط آنالوگ به دیجیتال و بر‌عكس، امكان تعریف بار الكتریكی، انجام عملیات BORSCHT و . . .

از وظایف اصلی این راك و كارت های آن محسوب می‌شود.ورودی این راك، خطوط مشتركین آنالوگ بوده و خروجی آن لینك‎هایی به نام PDC است.این لینك‎ها ۴ عدد می‌باشند، حاوی ۳۰ یا ۳۱ كانال صحبت می‌باشند.(دو لینك PDC دارای اطلاعات سیگنالینگ است و نیز همه آنها(PDC) دارای تایم اسلات همزمانی هستند.

واحد های عملیاتی SLC:

۱) DLUC : كنترل كننده‌ی DLU

۲) DIU : واحد اینترفیس برای DLU بوده و شامل دو ماژول ۱ و ۰ است

۳) SLM : ماژول خطوط مشتركین شامل حداكثر ۱۱۹ كارت می‌باشد، هر كارت دارای ۸ SLC یا مدار مشترك است.

۴) TU : واحد تست برای تست واحد‌هایDLU خطوط مشتركین و خود مشترك به كار می‌رود.

۵) DCC : تبدیل كردن ولتاژv48 به v12 و v5

۶) BDCG:ماژول مولد كلاك ‌وتوزیع آن بهVoice Channels

۷) RGMG : ماژول مولد زنگ و ولتاژ كنتور

۸) EMSP : ماژول برای شماره‌گیری pb

۹) SASC : كنترل سرویس‌های خود كفایی

۱۰) ALEX : آلارم‌های خارجی درDLU های دور افتاده

LTG :

پردازش مكالمه، خود حفاظتی، ارزیابی خرابی اولیه، تولید تن‌های شنوایی، تشخیص ارقام DTMF، انجام تخصیص اولیه كانال، انجام عملیات كنفرانس، ثبت شارژینگ اولیه و تجزیه و تحلیل اولیه ارقام از وظایف اصلی این راك می‌باشد.به طور كلی دو نوع LTG داریم: B_Function وC_Function . كه نوع B برای دسترسی مشتركین آنالوگ و نوع C برای دسترسی ترانك‌‌های بین مراكز استفاده می‌شود.

واحد های عملیاتی LTG:

۱) LTU: كه به عنوان اینترفیس برای سیستم‌های جانبی كه به LTG وصل می‌شوند.

۲) DTU : مراكز DTU ، چهار تا كه برای هر لینك PDC یك عدد می‌باشد

۳) OLMD : ماژول دیجیتالی خط اپراتوری

۴) ATE : تجهیزات تست اتوماتیك برای ترانك‌ها

۵) COUB : كنفرانس

به خروجی‌های M8 از LTGها، SDC گویند و دارای ۵۱۲ كانال می‌باشد.

SN :

شبكه سوئیچ در LX 1 و تمام سوئیچ‌های پر ظرفیت، دارای دو بخش كلی سوئیچ زمانی(Time Switching) وسوئیچ مكانی (Space Switching) می‌باشد. بر اساس ظرفیت مركز و در هر سایزی ، حتما باید یك TSG (Time Switch Group ) و یك SSG موجود باشد.

 بخش شبكه سوئیچ كلا دوبلیكیت است.(۰SN و ۱SN )

 كارت‌های داخل ۰SN یا ۱SN خاصیت دوبلیكاتیون ندارند.

 هر خروجی TSG و فقط به یك ورودی SSG وصل می‌شوند.

 می‌تواند از ۴ ورودی، جداگانه از ۴ تا TSG تشكیل شود.SSG 

ها در ابتدای ورود به TSG، به كارت‌های MCH می‌روند.SDC 

 كارت SGC وظیفه‌ی كنترل روابط ۰SN و ۱SN را بر عهده دارد.

بخش پردازشگرها(CP ):

پس از اینكه خط مشترك مراحل پروسس خود را تا SN انجام داد، SN با كمك بخش پردازش(CP) مسیریابی و تعیین وضعیت دو مسیر را با استفاده از حافظه و پردازنده‌هایی تكمیل می‌كند. در هنگام سوئیچ شدن مسیر‌ها در SN، در بخش پردازنده‌ها، كارتی به نام MB دقیقا این اطلاعات را از SN بطور همزمان دریافت می‌كند.

شایان ذكر است كه MB خود نیز به صورت دوبلیكیت عمل نمی‌كند. بلكه‌:

یعنی اینكه اگر بر فرض مثال، ۰MB و ۱SN در سیستم از كار بیافتد ، كل سیستم Out Of Service خواهد شد.

همانطور كه در شكل مشخص است، MB از طریق پورت‌های ورودی و خروجی و كارت IOC به بخش حافظه اصلی سیستمCMY و كارت‌های BAP و CAP دسترسی پیدا می‌كند. در این زمان است كه سیستم كلیه اطلاعات مشترك و مسیر را ازCMY خوانده و یا بر روی آن می‌نویسد و وضعیت كلی مشترك و مسیر مشخص می‌شود.

از دیگر كاربردهای IOC می‌ توان به كنترل كننده‌‍ لوازم جانبی مانند : MTD و MDD و ترمینال‌های OMT اشاره كرد.

 BAP در هر مركزی فقط یك عدد است.

 تعداد CAPها بسته به سایز مركز تغییر می‌كند. (تا ۶ كارت)

 اطلاعات مربوط به ۷ # CCS نیز از طریق IOC می‌تواند رد و بدل شود.

 كلیه مسیرهای موجود در شكل به صورت دو طرفه می‌باشند.

توزیع كلاك:

یكی از راك‌های موجود در سالن دستگاه،راك‌ CCG می‌باشد این راك و كارت‌های موجود در آن، وظیفه‌ی اصلی همزمانی سیستم با سیستم فرا دست و نیز داخل سیستم را فراهم می ‍كند.

نرم افزارهای LX 1:

دارای دو نرم‌افزار عامل،SMAT وSMDA نام دارد. در مراكز LX 1، پس از نصب نرم‌افزار SMAT، می‌توانیم با صدور دستوراتی از سیستم اطلاعات درآوریم یا به سیستم اطلاعات دهیم. كاربر این نرم‌افزار می‌تواند به منظور سهولت در كار Adminstratoring ، پیش‌فرض ‌هایی را از قبل برای سیستم تعریف كند و برای آنها یك یا چند كلید میانبر انتخاب نماید.

برای كار با نرم‌افزار LX1 باید ابتدا password و username صحیح را وارد كنیم تا سیستم برنامه را اجرا كند و صفحه‌ اصلی آن را نمایش دهد :

با انتخاب گزینه‌ دوم می ‌توانیم به فایل‌های مدیریتی ، دسترسی پیدا كرده و در مراحل بعدی نیز با انتخاب‌های خود، مسیرها و فایل‌های مشخص سیستم را برای كنترل جز به جز سیستم بر‌می‌گزینیم.

نرم‌افزار مذكور یك زمان خواب تعیین شده دارد كه اگر به این زمان برسد ، سیستم از ما User ID و Password خواهد خواست.

برخی از دستورات مهم سیستم:

نمایش مشتركین در حال مكالمه:

نمایش اطلاعات مشتركین

تغییر اطلاعات مشتركین

كنترل خط مشترك(كنترل مكالمه)

Mmod sub : loc = 0411 , cos = cal indeq & cldndd 20 dn = . . . .

CMY : Common Memory

BCMY : Bus for Common Memory

IOC : Input Output Buffer

MDD : Magnetic Disk Device

MTD : Magnetic Tape Device

BAP : Base Processor

CAP : Call Processor

IOP : Input & Output Processor

تابلو خطاها در سالن دستگاه ( Alarm panel ) :

در سالن دستگاه این تابلو نصب گردیده است و به محض بروز اشکال در سیستم سوییچ به ما خبر می دهد. به عنوان مثال وقتی کسی برای سیستم دیگری مزاحمت ایجاد می کند ، قسمت های خاصی از Panel روشن شده و با صدای بوق خود به ما هشدار می دهد. بر روی این تابلو علاوه بر تاریخ میلادی ، ساعت و یک سری کلید در قسمت پایین تابلو وجود دارد و همچنین یک سری نوشته که هر یک مفهوم خاص خود را دارد.

دراین قسمت چند نوع سوییچ خدمتتان معرفی می گردد :

سوئیچ EMD :

سیستم های سوئیچ بعدی كه ساخته شد EMD بود . كنترل این سوئیچ نیز اتوماتیك است و برای اینكه سلكتورهای آن فقط در یك جهت حركت داشته باشند مانند سیستم استراگر از سلكتور با دو بازواستفاده می كنیم . به این ترتیب یك بازو روی شماره مشترك مبدا بوده و با توجه به شماره گرفته شده بازوی دوم چرخیده و سلكتور مرحله دوم را انتخاب می كرد . در سیستم EMD نیز هر سلكتور مدار كنترل اختصاصی خودش را داشت .

سوئیچ كراس بار XB ( تقاطع میله ای ) :

كنترل این سوئیچ نیز به صورت اتوماتیك انجام می شود و شبیه سوئیچ های استراگر می باشد . این سوئیچ دستور كار را از یك كنترل مركزی می گیرد . شماره یك مشترك از تقاطع میله ها حاصل می شود .

سوئیچ هایی كراس پونیت XP ( تقاطع نقطه ای ) :

این سوئیچ نیز كنترل مشترك است . در اینجا از تعدادی رله استفاده می شود . با گرفتن شماره رله مربوط جذب شده و زنجیره ای از رله ها امكان اتصال دو مشترك را به هم برقرار می كرد . ایراد این سوئیچ حجم زیاد آن بود .

با بسته شدن رله هایی كه در تقاطع مسیرها وجود دارند امكان ارتباط مشتركین با هم دیگر وجود دارد . كه به این ساختار ماتریس رله ای گفته می شد كه با در كنار هم قرار دادن این ماتریس ها می توانستند هر تعداد مشترك را سوئیچ كنند .

با استفاده از ماتریس های كوچكتر به تعداد زیاد و اتصال هر ماتریس به ماتریس های مرحله بعدی مراكز بزرگ ایجاد گردید كه با استفاده از كنترل متمركز می شد از تعداد مدارهای كنترلی كاست .

سوئیچ الكترونیك :

در دهه شصت میلادی استفاده از قطعات الكترونیكی مانند ترانزیستور و دیود برای ساخت بخش سوئیچ مراكز تلفنی عملی گردید و اولین مركز تلفن الكترونیكی شروع به كار نمود و قسمت كنترلی آن به صورت متمركز بوده و با استفاده از برنامه هایی كه بر روی كامپیوتر ذخیره می شد می توانست با شناسایی شماره های گرفته شده توسط مشترك مدار سوئیچ لازم را برای برقراری ارتباط بین دو مشترك برقرار نماید .

سوئیچ دیجیتال :

با پیشرفت در ساخت IC های دیجیتالی هم چنین مبدل های آنالوگ به دیجیتال ایده استفاده از سوئیچ های دیجیتال به صورت عملی در آمد و به تدریج جایگزین سایر سیستم های سوئیچ مخابراتی گردید به طوری كه امروزه در تمامی مراكز تلفن از سوئیچ های دیجیتال استفاده می گردد .

در پایان به جمع بندی مطالب به صورت مختصر می پردازیم :

مروری بر یك مركز مخابراتی

هر مشترك تلفن ثابت به نزدیكترین مركز در اطرافش متصل می شود.زیرا این مركز می باشد كه بوق را برای مشترك فراهم می آورد و بوسیله مسیریابی ارتباط مشترك را با مراكز و شهرها و كشورهای دیگر میسر می سازد. اما ببینیم یك مركز از چه قسمت هایی تشكیل شده است: اصولاً مركز تلفن ساختمانی حداقل سه طبقه و شامل چهار قسمت اصلی به شرح زیر می باشد. اولین قسمت یك مركز اتاق كابل نام دارد كه معمولاً در زیرزمین یا همكف قرار دارد. كابل های با روكش های مقاوم(out door)پس از ورود به اتاق كابل مفصل خورده (مفصل مادر) و به كابل هایی با روكش انعطاف پذیر(in door)تبدیل می شود و از آنجا به مقصد بعدی یعنی اتاق MDF هدایت می شوند. در اینجا یك نكته لازم به ذكر است و آن وجود دستگاهی به نام گاز كنترل در اتاق كابل می باشد.این دستگاه با توجه به نوع كابل ها كه اصطلاحاً ایر كور ( كابل هایی كه درون روكششان برای مقاومت بیشتر هوا دارند. ) نامیده می شوند ، به درونشان هوا با فشار وارد می كند. هر زمان افت فشار توسط دستگاه نشان داده شود ، علامتی دال بر ایجاد شكاف در روكش كابل و احتمال نفوذ آب و از بین رفتن كابل می باشد. قسمت بعدی،اتاق(MDF(Main Distribution Frame یا فریم توزیع اصلی نام دارد. كابل های مركزی و ارتباط ورودی به مركز پس از عبور از اتاق كابل وارد این اتاق كه شامل دو نوع ترمینال در دو طرف می باشد، می شود. این دو نوع ترمینال شامل ترمینال های افقی و عمودی می باشد. زوج های ورودی از سمت مشترك به ترمینال های عمودی و زوج های سمت سوئیچ به ترمینال های افقی متصل می گردند. ۲۲ فیبر نوری نیز مستقیماً به سالن دستگاه ( سوئیچ ) منتقل می شوند و در آنجا بر روی راك های خاصی به نام OCDF تقسیم و از نوری به الكتریكی و یا بالعكس تبدیل می شود. این ترمینال های عمودی و افقی بوسیله زوج سیم هایی به نام رانژه به هم متصل می باشند.از مزایای MDF امكان آسان تست خطوط در مركز و انجام امور كنترلی و محدود كننده مانند قطع به علت بدهی ( بوسیله ابزاری به نام ایزوله ) و در كل راحت تر شدن عمل نگهداری و كنترل خطوط می باشد. در سالن MDF در سمت مشترك فیوزهایی كار گذاشته شده اند تا در زمان ورود احتمالی برق شهری توسط زوج مشترك به مركز، سوئیچ آسیبی نبیند. معمولاً اتاق MDF در طبقه بالای اتاق كابل قرار دارد و در كنار آن اتاقی به نام اتاق PCM نیز وجود دارد.اما یكی دیگر از مهمترین بخش های یك مركز كه شاید بتوان نام اصلی ترین واحد را به آن داد ، سالن سوئیچ ( دستگاه ) می باشد. این سالن معمولاً در طبقه بالای اتاق MDF قرار دارد و زوج سیم ها پس از طی مراحل فوق الذكر وارد آن شده و به سوئیچ متصل می گردند. سوئیچ مبحث بسیار وسیعی را شامل می شود. آخرین بخش ، اتاق نیرو(باطری خانه) می باشد كه وظیفه آن تأمین برق مصرفی تجهیزات مركز مانند سوئیچ و PCMها و … میباشد. معمولاً برق مصرفی آنها ۴۸ ولت مستقیم(DC) می باشد. در این بخش علاوه بر مبدل های متناوب به مستقیم، تعدادی باطری نیز برای مواقع قطع برق شهری موجود می باشند. در یك مركز باید یك ژنراتور دیزلی برای مواقعی كه برق برای مدت طولانی قطع می باشد ، پیش بینی شده باشد. چندین مركز در یك شهر به یك مركز ترانزیت متصل هستند و این مراكز ترانزیت هستند كه با هم ارتباط دارند